نقد جعفر گودرزی: جهنم سبز نامی که در حد یک تیتر باقی می ماند!

به گزارش آژانس خبری سینمادرام، جعفر گودرزی رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران نوشت:

فیلم شمال از جنوب غربی با نمایی غریب از زیر آب آغاز می‌شود و به سوگواری خانواده‌ای می‌رسد. شروعی که نوید یک روایت متفاوت را می‌دهد، اما با ورود به داستان بابک و زهره، اعضای تشکیلات ضدانقلاب، به‌سرعت درگیر توطئه‌ها، تعقیب‌وگریزها و درگیری‌های مسلحانه می‌شویم. دزدی از خانه، تماس‌های پنهانی، سفر ناگهانی،همه عناصری که می‌توانستند به خلق تعلیقی درونی منجر شوند، اما فیلم ترجیح می‌دهد گره‌هایش را نه از مسیر شخصیت‌پردازی، بلکه از طریق انبوه اطلاعات دیالوگی و رخدادهای پرشتاب باز کند.

فیلم بر پایه حادثه و کنش‌های امنیتی-نظامی پیش می‌رود و با خلق صحنه‌های اکشن و تعقیب‌وگریز، فضایی پرتنش می‌سازد. اما در این میان، جنگل—که به‌عنوان “جهنم سبز” شناخته می‌شود—بیشتر یک پس‌زمینه‌ی بصری باقی می‌ماند تا یک عنصر استراتژیک در روایت. در حالی که گروهک‌های مسلح در دهه ۶۰ جنگل‌های شمال را به پایگاهی امن برای عملیات چریکی تبدیل کرده بودند، فیلم این موقعیت را صرفاً به چند سکانس درگیری محدود کرده و آن را به یک فضای تعقیب‌وگریز تنزل داده است. اگر فیلم به جای اتکا بر تایتل ابتدایی، به عمق استراتژی‌های جنگلی و تاکتیک‌های چریکی می‌پرداخت، می‌توانست جایگاه تاریخی این مقطع را پررنگ‌تر کند.

در بخش درام، فیلم بین روایت زندگی بابک و زهره و کشمکش‌های سیاسی سرگردان است. خرده‌روایت‌های شخصی آنها، به‌جای آنکه در دل حوادث حل شوند، بیشتر به پراکندگی ریتم می‌افزایند. اگر این بخش‌ها حذف یا ادغام می‌شد، تمرکز بیشتری روی لایه‌های امنیتی و جنگلی شکل می‌گرفت.

پاشنه آشیل این فیلم و آثار مشابه، امکانات گسترده‌ای است که بیش از آنکه بستر خلاقیت شوند، از آن فاصله می‌گیرند. دسترسی به ابزارهای فنی، جلوه‌های ویژه، و صحنه‌پردازی‌های پرهزینه، گاهی باعث می‌شود فیلمساز به‌جای نوآوری در روایت و پرداخت شخصیت‌ها، به بازسازی‌های پرزرق‌وبرق و رخدادهای پرهیجان بسنده کند. این وابستگی به اجرا، فیلم را از خلق تعلیق درونی و پیچیدگی‌های دراماتیک دور کرده و آن را به اثری تبدیل کرده که بیش از آنکه در حافظه بماند، صرفاً لحظاتی مهیج اما گذرا می‌سازد.

شمال از جنوب غربی فیلمی است که ضرباهنگ خود را از رخدادهای پیاپی می‌گیرد و در ساخت لحظات پرتنش موفق است، اما در شخصیت‌پردازی و تعلیق، جای کار بیشتری دارد. عنوان “جهنم سبز”، که می‌توانست مفهومی غنی و هراس‌انگیز باشد، در حد یک اشاره باقی می‌ماند و جنگل، به‌جای آنکه قلب تپنده‌ی روایت باشد، صرفاً یک پس‌زمینه‌ی پرحادثه است..