ابراهیم حاتمی‌کیا با یک فیلم تاریخی-آئینی به سینما برگشته است

همه چیز درباره فیلم موسی کلیم الله

مریلا زارعی، علیرضا کمالی، بهنام تشکر، بهاره کیان افشار و فرهاد آئیش ستاره های این فیلم هستند

ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم موسی کلیم الله که از دل سریال آن بیرون کشیده شده است و «به وقت طلوع» نام دارد، پس از حضور موفق در جشنواره فیلم فجر، به سینما آماده است. در این مطلب نگاهی به متن و حواشی این فیلم می اندازیم.

خلاصه داستان فیلم موسی کلیم الله

فیلم موسی کلیم الله؛ به وقت طلوع به خلاصه داستان چندانی نیاز ندارد؛ فیلم روایتگر تولد و به آب انداختن حضرت موسی است و به همین دلیل وقت طلوع نام دارد…

بازیگران و عوامل فیلم موسی کلیم الله

این فیلم/سریال اثری پربازیگر است؛ مریلا زارعی (در نقش مادر حضرت موسی)، علیرضا کمالی (در نقش پدر حضرت موسی)، بهنام تشکر (در نقش فرعون)، بهاره کیان افشار (در نقش آسیه)، با حضور فرهاد آئیش؛ همچنین شکیب شجره، مریم سرمدی، طوفان مهردادیان، مسعود رحیم‌پور، کامبیز امینی، بهار نوحیان و بازیگران کودک گندم شیخی و دلسا محمدی از بازیگران این بخش از سریال و فیلم هستند.

بقیه عوامل فیلم موسی کلیم الله هم از این قرار است؛ نویسنده و کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا، تهیه‌کننده: سیدمحمود رضوی، مجری طرح و مدیر تولید: بهزاد هاشمی، مدیر فیلمبرداری: تورج منصوری، تدوین: پیمان علیزاده و ابراهیم حاتمی‌کیا، موسیقی متن: کارن همایونفر، مدیر هنری: کیوان مقدم، جلوه‌های بصری (ویرچوال/ ویژوال): علیرضا واعظ، طراح چهره‌پردازی: شهرام خلج، طراح لباس: آذر محمدی، سرپرست گروه کارگردانی: علیرضا صالحی، صدابردار: امیر نوبخت حقیقی، صداگذار: بهمن بنی‌اردلان، جلوه‌های ویژه میدانی: آرش آقابیک، فیلمبردار: علی لقمانی، جانشین تولید: فرامرز رضائی، دستیار تهیه: امیرعلی مجلسی‌راد، منشی صحنه: محسن بهاری و عکاس: مجید طالبی و ریحانه زنگنه. فیلم موسی محصول سیمافیلم است.

درباره ابراهیم حاتمی کیا، کارگردان موسی کلیم الله

حضور ابراهیم حاتمی‌کیا در جشنواره ۱۴۰۳، قطعا یکی از نکات برجسته این رویداد است. حاتمی‌کیا که ۵ سال پیش با «خروج»، بزرگ‌ترین ناکامی خود در تمام ادوار این رویداد را تجربه کرد برای امسال احتمالا غافلگیری‌های بسیاری دارد. او بالاخره توانست پروژه پرسروصدای «موسی» را پس از حدود ۲ دهه به سرانجام برساند و حالا نسخه سینمایی این اثر را روانه جشنواره کند.

فیلمی که با فناوری تولید مجازی به سرانجام رسیده و از این پس، تولیدات بیشتری با این فرمول عملیاتی خواهند شد. تعدد وقایع تاریخی بازه‌های مختلف زندگی حضرت موسی در کنار باز گذاشتن دست ابتکارات به مدد هوش مصنوعی، آن هم برای فیلم یک کارگردان خلاق، می‌تواند مهم‌ترین کنجکاوی مخاطب برای تماشای یکی از مهمترین آثار جشنواره امسال باشد.

ابراهیم حاتمی‌کیا از شناخته‌شده‌ترین و باسابقه‌ترین کارگردان‌هایی است که در ادوار مختلف جشنواره فیلم فجر حضور داشته و آثارش مورد توجه هیئت داوران نیز قرار گرفته. فیلم موسی کلیم‌ الله جدیدترین ساخته او، مثل دیگر دوره‌هایی که فیلم‌های این کارگردان در جشنواره حضور داشته، از کنجکاوی‌برانگیزترین فیلم‌هایی است که اهالی رسانه و منتقدان مشتاق تماشای آن هستند.

جوایز و افتخارت فیلم موسی کلیم‌الله

فرهاد آییش | سیمرغ بلورین نقش مکمل مرد | چهل و سومین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۳
علیرضا واعظ | سیمرغ بلورین دستاورد فنی | چهل و سومین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۳
شهرام خلج | سیمرغ بلورین چهره‌پردازی | چهل و سومین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۳
آذر محمدی | سیمرغ بلورین طراحی لباس | چهل و سومین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۳
کیوان مقدم | سیمرغ بلورین طراحی صحنه | چهل و سومین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۳

نقد و بررسی منتقدان درباره فیلم موسی کلیم الله

حاشیه‌های فیلم موسی کلیم‌الله

• بعد از درگذشت فرج‌الله سلحشور و حضور جمال شورجه به‌عنوان کارگردان این سریال، این کارگردان و سیداحمد میرعلایی، تهیه‌کننده تلاش کردند برای این سریال سرمایه‌گذار به‌دست بیاورند.
• این اتفاق ۷سال پیش رخ داد؛ اما پروژه «موسی کلیم‌الله(ع)» از جمال شورجه به‌دست حاتمی‌کیا رسید و البته در این میان حواشی‌ای نیز ایجاد شد.
• حاتمی‌کیا تصمیم گرفت فیلمنامه را بار دیگر بازنویسی کند.
• سیدمحمود رضوی تهیه‌کنندگی سریال را برعهده گرفت و حدود ۳سال پیش‌تولید این سریال تاریخی و پرهزینه طول کشید.
• حاتمی‌کیا تصمیم گرفت با تغییر فیلمنامه، نسخه سینمایی را در ۳مقطع کودکی، میانسالی و پیری حضرت موسی در ۳ فیلم مجزا بسازد!

ساخت استودیوی تولید مجازی برای سریال موسی کلیم الله

موسی کلیم الله سریال طولانی و پردردسری در دوره پیش‌تولید بود. چراکه تیم تولید تصمیم گرفتند ایده‌ تغییر فناوری تولید سریال را از روش سنتی به تولید مجازی (VirtualProduction) را اجرا کنند. محمود رضوی در گفت‌‌وگو با ایسنا درباره تولید مجازی سریال/فیلم موسی توضیح داده است که خلاصه‌ای از آن را اینجا می‌خوانید؛

• بزرگ‌ترین استودیوی تولید مجازی (Virtual Production) آسیا و سومین مدل این استودیو در جهان در ایران و برای این پروژه به بهره‌برداری رسیده است.
• حالا در تولید محتوای تولید مجازی و در آینده نه چندان دور در زیر ساخت آن شاهد اتفاقی خواهیم بود که همه‌ اهالی صنعت تصویر کشور می‌توانند در عرصه جهانی افتخار کنند که ایران در صنعت تصویر نیز حرف جدیدی برای گفتن دارد.
• تکنولوژی تولید مجازی (Virtual Production) تکنیکی جدیدی است که در چندسال اخیر توسط استودیوهای بزرگ فیلمسازی بین‌المللی استفاده می‌شود.
• قرار بود دکورهای و فضاهای میدانی عظیمی برای فصل اول و دوم مجموعه «موسی کلیم‌الله» ساخته شود که علاوه بر ساخت، نگهداری و تعمیرات آن در آینده نیز هزینه بسیار زیادی را به پروژه تحمیل می‌کرد که با این تکنولوژی، فقط در دو فصل نخست سریال «موسی کلیم‌الله (ع)»، هزینه و زمان ساخت ۱۱۰ هکتار (معادل یک میلیون و ۱۰۰ هزار متر مربع) دکور و فضاهای عمومی صرفه‌جویی می‌شود.
• همچنین هزینه‌های پس از تولید، یعنی نگهداری و تعمیر دکور در سال‌های بعد نیز از پروژه حذف می‌شود.

حرف‌های عوامل فیلم در نشست خبری جشنواره فیلم فجر

سید محمود رضوی | تهیه‌کننده: تیتراژی که تماشا کردید برای دوستان رسانه نمایش داده شد و در جای دیگری نمایش داده نخواهد شد. این کار شروع سریال حضرت موسی (ع) است و بلافاصله به سراغ سریال خواهیم رفت و پیش‌تولید سریال در حال مهیاشدن است. کار پیش‌تولید حدود چهار سال انجام شده و من از سال ۱۴۰۱ وارد این پروژه شده‌ام. این کار از چهار پنج فیلم این جشنواره ارزان‌تر است

ابراهیم حاتمی‌کیا | کارگردان: چیزی که می‌توانم با صراحت بگویم این است که فیلم‌هایی با گروه‌های مختلف و حرفه‌ای ساختم و این فیلم به‌خصوص ساخته نمی‌شد اگر سید محمود رضوی، تورج منصوری، کیوان مقدم و علیرضا واعظ در آن حضور نداشتند. همیشه فیلم‌هایی که ساخته‌ام باید نفس زمانه به آن می‌خورد و بخشی از فیلم حضرت موسی انتظار و تعریفی بود که در فیلم گفته می‌شود. قرآن به‌صراحت می‌گوید که به این بانو وحی شده است و تصمیم شخصی من نبوده و صرفاً آن را به تصویر کشیده‌ام.

مریلا زارعی | بازیگر: تمام صحنه‌هایی که دیدید افراد زیادی درگیر ساخت آن بودند و از همه عزیزان تشکر می‌کنم که همراه ما بودند. برای این نقش حرف‌های بسیاری دارم و در فرصتی مفصل صحبت خواهم کرد. برای من بازی در نقش «یوکابد» مثل طی‌کردن صفا و مروه بود. من فیلم‌های سخت بسیاری کار کرده‌ام، ولی تنها فیلمی است که بعد از پلان آخر کار احساس کردم بخشی از وجودم کنده شده است. به‌دست‌آوردن این نقش برای من چیزی شبیه معجزه بود و خدا کمک کرد تا بتوانم از پس آن بربیایم.

فرهاد آئیش | بازیگر: درعین‌حال که در کار بودم فیلم را دیدم و در تمام مدت از نظر حسی با مادر موسی همراه بودم و فکر می‌کنم همه از نظر بازیگری فوق‌العاده بودند. اصل این اتفاق هم به دلیل بستری بود که برای ما فراهم کرده بودند. اولین بستر متن و دیگر کارگردانی بود. تعامل آقای حاتمی‌کیا با بازیگران بسیار ظریف و هماهنگ بود. بازی‌کردن دو نقش جذاب بود و خیلی از این اتفاق خوشحال بوده و هستم. چالشی برای من ایجاد شد.

بهنام تشکر | بازیگر نقش «فرعون»: نقشی بود که چالش‌برانگیز و ترسناک بود و از آقای حاتمی‌کیا بابت این نقش تشکر می‌کنم؛ شاید اگر فرد دیگری بود باتجربه طنزی که من دارم، چنین نقشی را به من پیشنهاد نمی‌داد. اولین‌بار بود که با این تکنولوژی کار می‌کردیم و همه گروه بسیار درجه یک بود.

بهاره کیان افشار | بازیگر نقش «آسیه»: از تمام گروه فیلم موسی بسیار سپاسگزارم که زحمت‌های بسیاری کشیدند. چند سال پیش شانس همکاری با آقای حاتمی‌کیا به من رو کرد که متأسفانه آن را از دست دادم، اما این بار با تمام وجودم در پروژه بودم. از لحظه‌ای که انتخاب شدم تمام آگاهی و قلب خود را همراه داشتم و نمی‌دانم اگر حضرت آسیه شاهد این بازی بودند، نظرشان چه بود؛ ولی با تمام قلب و جانم بازی کردم.

تورج منصوری | مدیر فیلمبرداری: آن‌قدر تعریف و توضیح‌دادن این مسیر و پیمودن این راه، سخت است که در مجال این جلسه نمی‌گنجد. شما امروز شاهد به حقیقت پیوستن یک بازی بودید و اگر کسی بخواهد کار جمعی را در کارگاه آموزشی‌ای نشان بدهد، سینما بهترین نمونه است و کار ما که برای اولین‌بار شاید در منطقه اتفاق افتاده است، نمونه بی‌نظیر این اتفاق است که استودیوهای منطقه حتی یک‌سوم اندازه استودیو ما نیستند. اگر ابراهیم حاتمی‌کیا نبود حتی این فکر رانده نمی‌شد که چنین پروژه‌ای پیش برود. اگر آقای رضوی پشت پروژه نمی‌ایستاد چنین کاری شکل نمی‌گرفت. افرادی قبل از ما این کار را شروع کردند که باید قدر آن‌ها نیز دانسته شود.

شکیب شجره | بازیگر: بازیگری برای من مسیر مقدسی است و اینکه بتوانم با آقای حاتمی‌کیا کار کنم برایم بسیار ارزشمند است. این همکاری باری را بر دوش من می‌گذاشت تا بتوانم بهترین نسخه خودم را ارائه بدهم. نقش، ابعاد مختلفی داشت و نزدیک شصت ساعت مستندهای مصر باستان را دیدم و رفتار و آداب آن‌ها را تحقیق کردم. تلاش کردم چنین چیزهایی را در خود پرورش بدهم.

کارن همایون‌فر | آهنگساز: از آقای حاتمی‌کیا سپاسگزارم که برای چندمین بار من را لایق همکاری دانستند. هرگز چنین تجربه باشکوهی نداشتم و این کار یک اتفاق و نقطه عطف به‌حساب می‌آید. نقطه آغازی است برای اینکه سینما به سمت نزدیک‌شدن به سینمای جهانی برود و بدون این گروه حرفه‌ای چنین چیزی محال بود. معمولاً در پروژه‌های بزرگ از بیرون از ایران آهنگ‌ساز می‌آوردند و قبل‌تر هم گفتم سینمای ما به هرچه نیاز داشته باشد به آهنگساز نیاز ندارد و باتوجه‌به جغرافیای خود آهنگ‌سازانی داریم که واقعاً برند هستند.

کیوان مقدم | مدیر هنری و طراح صحنه: برای دومین بار با آقای حاتمی‌کیا همکاری می‌کردم و برای اولین‌بار با طراحی صحنه به این شکل آشنا شدم و یکی از مقدس‌ترین کارها در حرفه خود تجربه ساخت فیلم موسی کلیم الله بود. تکنیک مهم نیست و خلق این اثر مهم است که توسط آقای ابراهیم حاتمی‌کیا محقق شده است.