انیمیشن بامبولک| 9٬916٬951٬950
نقد فیلم بامبولک ساخته آرش معیریان
فیلمی درباره کودک و نه برای کودک
درباره فیلم
فیلم بامبولک به کارگردانی آرش معیریان و تهیه‌کنندگی بهروز مفید است.
خلاصه داستان: بامبولک، نوه آخر بامبالا خان ماموریت دارد که نعنا را در رسیدن به آرزویش که داشتن یک خواهر یا برادر است یاری کند اما شیطونک نمی‌خواهد آنها به آرزویشان برسند.
بازیگران:
امیرحسین رستمی، شهره سلطانی، مهرداد ضیایی، نیلوفر شهیدی، دانیال نوروش، حسین شهبازی، ماهتیسا پسندیده
کارگردان: آرش معیریان، فیلمنامه: امیرمحمد عبدی، تهیه‌کننده: بهروز مفید
بازیگران: امیرحسین رستمی، شهره سلطانی، مهردادو ضیایی، نیلوفر شهیدی، دانیال نوروش، حسین شهبازی، ماهتیسا پسندیده
مدیر فیلمبرداری: افشین گودرزی، تدوین: سیامک مهماندوست و امیرحسین صادقیان، صدابردار: محمد مرتضایی، صداگذار: امید قربانی، طراح صحنه و لباس: حسین مجد، موسیقی: مرتضی شفیع، چهره‌پرداز: لیلا پرهیزکاری، جلوه‌های ویژه بصری: محمدرضا نجفی امامی، عکاس: فرزاد اسدیان، مدیر کمپین تبلیغاتی: وحید محرابیان، روابط عمومی: زهره محرابیان، طراح پوستر: علی مهدوی
نقد اثر
نقد محمد جلیلوند بر فیلم بامبولک ساخته آرش معیریان/ فیلمی درباره کودک و نه برای کودک
سال‌ها پیش و هنگامی که خبرنگاری از فیلمسازی سرشناس درباره پیام فیلمش پرسیده بود، او به شوخی گفته بود برای ارسال پیام به تلگرافخانه می‌روم نه سینما! در مقابل، دسته دیگری از فیلمسازان به پیام محور بودن فیلم خود معتقد بوده و برای انجام آن به شکلی زیرپوستی عمل می‌‌کنند.
از این منظر، سینمای کودک و نوجوان با توجه به طیف سنی مخاطبان خود قالب مناسبی برای انتقال پیام مورد نظر فیلمساز به حساب می‌آید. البته نه به شکلی گل درشت و اغراق آمیز بلکه پیچیده شده در بسته‌ای کادوپیچ شده و جذاب که تماشاگر کم سن و سال نیز آن را درک و دریافت کند. سینمای کودک و نوجوان ایران در سال‌های گذشته و در دوران طلایی‌اش، کاملا پیام محور بوده و در بسیاری موارد در انتقال آن نیز موفق عمل کرده است. با رونق گرفتن نسبی این ژانر در سال‌های اخیر، گهگاه به آثاری از این دست برمی‌خوریم که فیلمنامه خود را بر پایه یک پیام مشخص نوشته و آن را در تاروپود قصه خود تنیده‌اند. فیلم بامبولک ساخته آرش معیریان که این روزها بر پرده سینماها است، تازه‌ترین نمونه در این رابطه است که در ده روز نخست اکران خود به فروشی متوسط دست پیدا کرده و به احتمال فراوان در تعطیلات نوروزی تماشاگران بیشتری را به سالن‌های سینما خواهد کشاند.
بامبولک را می‌توان دنباله فیلم بام بالا به حساب آورد که سال گذشته اکران شده و تا حدود زیادی هم مورد توجه طیف سنی کودک قرار گرفته بود. معیریان در این فیلم سراغ موضوعی رفته که می‌توان از جهات مختلف به آن پرداخت. تنهایی کودکان در خانواده‌های تک فرزند که می‌تواند تبعات روحی و روانی برای آنها به وجود آورد. موضوع یاد شده، تم و بن مایه اصلی فیلم را تشکیل داده و تلاش زیادی نیز برای انتقال پیام خود به خرج می‌دهد. با این تفاوت که مخاطب اصلی این پیام، بچه‌ها نبوده بلکه والدینشان هستند. همین مساله هم بامبولک را از فیلمی برای کودک و نوجوان به فیلمی درباره کودک و نوجوان تبدیل کرده است.
نعنا دختر کوچک زوج جوانی است که آرزوی داشتن خواهر یا برادر دیگری را دارد. او در تنهایی خود، دوستانی خیالی ساخته و با آنها حرف می‌زند. در نقطه مقابل، سام قرار دارد که پدر و مادرش از هم جدا شده و در حالی با پدرش زندگی می‌کند که آرزوی دیدن دوباره برادرش را دارد. معیریان برای آن که فیلمش از قالب ملودرام خارج شده و به مولفه‌های سینمای کودک هم نزدیک شود، روی شخصیتی به نام بامبولک نوه بام بالا مانور داده که وظیفه‌اش همراهی با کودکان برای رسیدن به آرزوهایشان است. همچنین برای آن که تنشی در قصه شکل بگیرد، معیریان از شخصیتی به نام شیطونک بهره گرفته که وظیفه‌اش مقابله با بامبولک و مانع گذاشتن بر سر راه قهرمان فیلم است. از طرف دیگر، روی وضعیت اقتصادی پدر و مادر نعنا نیز مانور داده شده تا گره دیگری به فیلمنامه بامبولک زده شود. شخصیت‌ها نیز بیشتر وجوه تیپیک داشته و به ندرت به تیپ-شخصیت نزدیک می‌شوند که با توجه به ژانر فیلم نمی‌توان چندان به آن خرده گرفت.
آرش معیریان که در کارنامه رنگ و وارنگ سینمایی‌اش فیلم‌های مختلف در همه ژانری پیدا می‌شود، تلاش زیادی به خرج داده تا حفره‌های فیلمنامه فیلمش پر شود. به همین خاطر روی وجوه تکنیکال فیلم مانور داده و از جلوه‌های ویژه رایانه‌ای به شکل نسبتا مطلوبی بهره گرفته است. چرا که مخاطب بامبولک به واسطه کودک بودن علاقه فراوان به تخیل و رنگ و لعاب دارد. طراحی صحنه و لباس نیز در وهله بعد قرار گرفته و تا حدود زیادی متقاعدکننده از آب درآمده است. در عین حال می‌توان به موسیقی فیلم اشاره کرد که در فیلم‌هایی از این جنس نقشی کلیدی دارند اما در بامبولک آنچنان که باید از آب درنیامده است. معیریان در انتخاب بازیگران هم چندان سخت‌گیرانه عمل نکرده است. به خصوص در انتخاب بازیگران کودک فیلم که می‌توانست به برگ برنده اصلی فیلم در مواجهه با تماشاگران خود تبدیل شود. با همه اینها، بامبولک تلاشی است از سوی فیلمسازان سینمای کودک و نوجوانی که ارائه و انتقال پیام برایشان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده و می‌تواند روی طیف مخاطبان بزرگسال خود تاثیر بیشتری بگذارد.
سخن کارگردان:
آرش معیریان: «بامبولک» فیلمی کودکانه که موضوعی بزرگسال دارد
آرش معیریان کارگردان فیلم «بامبولک» با اشاره به اهمیت درک دنیای کودکان در ساخت فیلم گفت که این اثر درباره فرزندآوری است.
آرش معیریان کارگردان فیلم سینمایی «بامبولک» که به تازگی اکران خود را آغاز کرده است، در گفتگو با مهر در پاسخ به اینکه چطور پس از سال‌ها دوباره به سراغ ساخت فیلم کودک و نوجوان رفته است، گفت: فیلم «بامبولک» تقریباً چهارمین کار من در حوزه سینمای کودک است. از آنجایی که به کودک درون خودم احترام می‌گذارم و معتقدم که باید به کودک درون دیگر هم‌نوعان نیز احترام گذاشت، همیشه تلاش کرده‌ام تا با ورود و ادامه فعالیت در عرصه سینمای کودک، به نوعی دین خود را به عنوان یک فیلمساز ادا کنم.
«بامبولک» درباره فرزندآوری است
وی افزود: فیلم کودک جزو آن دسته از آثار سینمایی است که به راحتی و به واسطه ارتباط با دنیای صادق و صمیمی کودکان، می‌تواند در دل هر انسانی نفوذ کند و تأثیرگذار باشد. اگرچه ژانرهای دیگر سینما به سادگی در هر سلیقه و تفکری نفوذ نمی‌کنند، اما سینمای کودک به دلیل خاستگاه مشترک همه انسان‌ها و یادگار دوران کودکی و کودک درون افراد، به راحتی می‌تواند تأثیرگذار و ماندگار باشد.
معیریان درباره دلیل ساخت «بامبولک» تصریح کرد: زمانی که فیلمنامه و طرح ساخت «بامبولک» از طرف تهیه‌کننده اثر، آقای بهروز مفید به من پیشنهاد شد، احساس کردم که این طرح و موضوع، جزو دغدغه‌های امروز ایران است. فرزندآوری و افزایش جمعیت نکته مهمی است که در حوزه سینما از آن غافل بوده‌ایم. قصه «بامبولک» بسیار برایم جالب بود و در آن به خوبی برای کودکان طرح موضوع شده است. همچنین روابط سالم و صادقی در آن روایت شده است. ازطرفی این اثر فرصتی بود تا از تکنولوژی روز سینما، مانند انیمیشن، تکنولوژی‌های کامپیوتری و فضاسازی‌های سه‌بعدی استفاده کنیم.
کارگردان «خالتور» درباره داستان فیلم «بامبولک» توضیح داد: داستان فیلم درباره آرزوها و خواسته‌های صاف و صادقانه یک دختر به نام نعنا است که آرزوی داشتن یک خواهر یا برادر را در سر می‌پروراند. او در خانواده‌ای زندگی می‌کند که به شدت احساس تنهایی می‌کند و تمام دغدغه‌اش این است که بتواند یک خواهر یا برادر داشته باشد. در این شرایط، نعنا وارد یک مهدکودک می‌شود که از قابلیت‌های خاصی برای آموزش و پرورش کودکان برخوردار است. این قابلیت‌ها با حضور نعنا شکل خاصی به خود می‌گیرند و در نهایت منجر به ورود موجودی به نام بامبولک به دنیای او می‌شوند. بامبولک موجودی است که دیگران نمی‌توانند او را ببینند و تنها کودکان قادر به درک و مشاهده‌اش هستند.
وی درباره چالش‌های استفاده از انیمیشن در این فیلم گفت: فیلمسازی با استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی، کامپیوتر، ویدیوموشن و فضاسازی سه‌بعدی کار دشواری است. ما در این فیلم موجودی را سر صحنه فیلمبرداری خلق کردیم که از نظر فیزیکی وجود ندارد. از طرفی، عروسکی داریم که توسط عروسک‌گردان هدایت می‌شود. مسلماً این نوع فیلم‌ها دکوپاژ خاص خود را می‌طلبند. بازیگران کودک و بزرگسال در سکانس‌هایی با یک عروسک مواجه هستند و در برخی صحنه‌ها باید با فضای خالی بازی کنند، زیرا بعداً توسط کامپیوتر این موجود به شکل سه‌بعدی و در اندازه‌ای طبیعی به تصویر اضافه می‌شود.
به دنیای کودک و نوجوان سطحی نگاه می‌شود
کارگردان «زن‌ها فرشته‌اند» درباره نگاه سطحی به سینمای کودک و نوجوان در ایران بیان کرد: در چند سال اخیر، به دنیای کودک و نوجوان سطحی نگاه شده است و فیلم‌هایی که تولید شده‌اند، گاهی نتوانسته‌اند نظر مخاطبان هدف خود را جلب کنند. به عنوان کسی که در این حوزه فعال هستم و دغدغه‌های آن را دارم، سعی کرده‌ام با تحقیق و ارتباط نزدیک با کودکان و نوجوانان، دنیای آنها را بهتر درک کنم.
وی افزود: برای جلوگیری از این اتفاق فیلمنامه «بامبولک» پنج بار بازنویسی شد، در حالی که حتی نسخه اول آن نیز قابل قبول بود. دلیل این کار این بود که می‌خواستیم از ابتدا اثری بی‌عیب و نقص خلق کنیم. بدون حضور مشاور و بدون شناسایی دنیای کودک و روان‌شناسی کودک، ساختن فیلم کودک اشتباه محض است. زیرا هرچه از دوران کودکی فاصله می‌گیریم و سنمان افزایش می‌یابد، دغدغه‌ها و ذهنیات کودکانه‌مان نیز فراموش می‌شود.
معیریان تاکید کرد: کودکی که در عصر حاضر زندگی می‌کند، به شدت از ما به عنوان بزرگسال فاصله دارد و این مسئله نیازمند آن است که نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگران بتوانند این دنیا را به درستی کشف و تصویر کنند.
این کارگردان درباره انتخاب بازیگران کودک این فیلم عنوان کرد: ما نزدیک به ۴۶۰ کودک را دیدیم و تست گرفتیم تا بتوانیم بازیگران مناسب را انتخاب کنیم. در این فیلم، کودکانی داشتیم که حتی سواد خواندن و نوشتن هم نداشتند، اما باید دیالوگ‌های زیادی بیان می‌کردند، شعر می‌خواندند و حتی پلی‌بک می‌کردند. از طرفی، این کودکان باید با یک موجود خیالی که وجود ندارد، بازی می‌کردند.
وی با اشاره به نقش بازیگران کودک در تولید این پروژه تصریح کرد: ارتباط نزدیک با حدود ۴۰۰ کودک و کشف دنیا و دغدغه‌های درونی آنها، ما را ناخواسته وارد دنیای این بچه‌ها کرد و به ذهنیت آنها نزدیک‌تر شدیم. گاهی متناسب با سوالات و دغدغه‌های کودکان، دکوپاژ صحنه‌ها را تغییر می‌دادیم. حتی در برخی صحنه‌ها، وقتی بازیگر کودک سوالی مطرح می‌کرد یا چالشی را پیش پای ما می‌گذاشت، مجبور بودیم پاسخ قانع‌کننده‌ای به او بدهیم و این مسئله منجر به تغییر دکوپاژ می‌شد.
مخاطب هدف «بامبولک» کیست؟
معیریان در پایان درباره مخاطب هدف این فیلم گفت: فیلم «بامبولک» به شدت لطیف و پاک است و با کودکان ارتباط بسیار خوبی برقرار می‌کند. اگرچه این فیلم درباره کودکان و برای کودکان ساخته شده است، اما دنیای تشریح‌شده در آن به قدری قابل باور و صمیمی است که همه طیف‌های سنی را جذب می‌کند. در جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان اصفهان شاهد بودیم که حتی افراد میانسال و کهنسال به تنهایی برای تماشای فیلم آمده بودند و در پایان فیلم، با چشمانی گریان و احساسی لطیف، سالن را ترک می‌کردند.
«بامبولک» با سرمایه‌گذاری بنیاد سینمایی فارابی توسط بهروز مفید ساخته شده است.
پوستر
